دیکانستراکتیویسم «Deconstruction» یا ساختار شکنی برای اولین بار در دهه های ۶۰ و ۷۰ توسط فیلسوف فرانسوی، الجزایری ژاک دریدا «Jacques Derrida» در عرصه فلسفه و ادبیات مطرح شد. دریدا گفتار فلسفی غرب را که در گفتار مقدم بر نوشتار است را زیر سوال برده و مفاهیم جدیدی را در رابطه با گفتار «speech» و نوشتار «writing» بیان می کند. او بین نوشتار و گفتار فرق می‌گذارد و می‌گوید در طول تاریخ غرب از افلاطون تا به حال، تأکید بر لوگوسانتریک بوده است؛ یعنی تاکید بر روی گفتار . به بیان دیگر تقدم گفتار بر نوشتار و وحدت میان دال و مدلول. یعنی هر جا دال می¬آید، مدلول هم باید باشد. این اساس لوگوسانتریسم است که دریدا این نظریه را نقد می‌کند. 

عوامل متعددی مانند خردگرايی, توسعه ی علوم, توسعه ی فلسفه و به ويژه گسترش تکنولوژی موجب تکوين مدرنيسم شد.. استفاده از مظاهر تکنولوژی, از جمله کاربرد فلز که ابتدا در پل سازی و سپس در ساختمان سازی شروع شد, در شکل گيری معماری مدرن موثر بود. نخستين نمايشگاه بين المللی در سال 1851 در هايد پارک لندن موسوم به قصر بلورين که سازه ای فلزی داشت و از شيشه درآن استفاده شده بود موجب توجه به مصاله جديد و زبان جديدی برای معماری شد. نياز به استفاده از سازه های فلز و کاربرد شيشه در ساختمان های شيکاگو و تکوين مکتب شيکاگو در 1871 و نمايشگاه پاريس در1889 و ساخت برنج ايفل زمينهای مناسب برای استفاده از مصالح جديد فراهم کرد. 

معماری ايران در دوره قاجاريه و معاصر:در دوره‌ی قاجاريه شيوه‌ی جديدی در معماری ايجاد شد و معماران اين زمان نيز دنباله‌‌رو معماران صفويه بوده‌اند، هنر معماری اين زمان با مقايسه با دوره‌ی صفويه بسيار ضعيف شمرده مي‌شود. تنها در زمان حكومت طولانی ناصرالدين شاه قاجار به دليل نفوذ هنر باختري، هنر معماری هم‌چنين صنايع ظريف مانند گچ‌بري، آيينه‌كاری و كاشی‌كاری رونق يافت و تا اندازه‌ای معماران ما در اين زمان از هنر اروپايی تقليد مي‌كردند. ارتباط بيش‌تر ايران با غرب، معماران ايرانی را بر آن داشت تا عوامل مشخص معماری ايران را با روش‌بينی و توجه خاصی با عوامل معماری خاور درآميزند و آثاری به وجود آورند كه از نظر هنری دل پسند باشد.

استفاده از ابزار فردباوري (راسيوناليسم) روش پيشرفت اين نوع تفكر بود و نتيجه عملي اين نوع تفكر پيدايش انسان محوري با بينش دنيوي است.نخستين خصوصيت در جوامع مدرن و به تعبيري در معماري مدرن، معادله مدرن سازي برابر با جهش هاي تكنولوژيكي است. اين معادله در كشورهاي غير مدرن به صورت مدرني سازي برابر با غرب زدگي و اين دو برابر با واردات تكنولوژي خود را عيان كرده است. 

یکی از بارزترین خصایص فرهنگی فلسفه معاصر پدیده مدرنیته و به عنوان سبک تفکر مدرنیسم است. اگر به علوم، فنون و هنرهای مختلف با دیدی محققانه نگریسته شود، به راحتی می توان رد پای تفکر مدرن را در آن مشاهده کرد.
لغت مدرنیسم با ریشه یونانی، نخستین بار، قرن ششم میلادی از کلمه Modo یعنی تازگی استخراج شد و در نهایت به معنای تازگی به کار رفت. لغت مدرنوس، مربوط به آثار هنرمندانی می شد که به شکلی نو و بدون توجه به سابقه هنری با خلاقیت های تازه، آثار جدیدی را خلق می کردند. 

معماری ایران ، شناسنامه معتبر مردم در این سرزمین از دورترین ازمنه قدیم است . طبیعت اقلیمی ایران در این زمینه تأثیرگذار فرهنگهائی که با فاتحین و مغلوبین به این خطه راه گشودند ، در این معماری به بارزترین اشکال خود جلوه کرده است . آداب و رسوم ، مراسم مذهبی ، روحیه ، اخلاقیات ، اندیشه و عقیده نسلها در معماری ایران انعکاس واضحی دارد . نه تنها در بناهای عظیم ، در ابنیه آثار کوچک هم این انعکاس را می توانیم دریابیم . آتشکده و دهکده های شاهی که در گذشته در سراسر این خطه جابجا روئیده بود و اینک به جا مانده است ، باری از فرهنگ معماری ایران باستان را در خویش نهفته اند . 

سخن در باب عملکرد و هنر،مطلبی امروزی نیست لذا با پیدایش معماری مدرن و وجود دیدگاه های متفاوت و گاه متضاد گفتار در این حیطه را بسیار کرده است.لویی سالیوان با گفته ی فرم تابع عملکرد است از اغازکنندگان جریانی بود که با نظریات معمارانی چون میس وندروهه و لوکوربوزیه ادامه پیدا کرد.این گروه خانه را ماشینی برای زندگی می دانستند و تزئینات را جنایت و به طور خلاصه کمتر را بیشتر، بدین معنا که هر چه بنا از عناصر تزئینی و غیر کاربردی تهی تر باشد به مفهوم ان نزدیک تر است.میس وندروهه به این اصل اعتقاد دارد که ایجاد فرم های تازه هیچ ارتباطی با معماری.....   

 جرج ناتانیل کرزن (George N. Curzon) در ژانویه ی 1859 در انگلستان به دنیا آمد. کرزن از همان اوان جوانی خود را برتر از دیگران می پنداشت و سودای ریاست و رهبری در سر می پروراند. در کالج همیشه شاگرد اول بود و در سراسر دوران تحصیل بیش از شاگردان دیگر جایزه ربود. در هجده سالگی سرپرستی چند گروه از دانشجویان را بر عهده داشت و از همین موقع آثار نبوغ جوان خود ساخته رفته رفته نمایان می گردید. سپس وارد دانشگاه آکسفورد شد. وی در سال 1886 به عضویت مجلس مبعوثان منتخب گردید و در سال 1889 با عنوان خبرنگار روزنامه ی تایمز به ایران آمد و مطالعات وسیعی در باب ایران نمود و پس از بازگشت 

معماری موسیقی مجسم :

گوته روزی گفته بود: « یک فیسلوف برجسته، از معماری به مثابة ” موسیقی منجمد سخن می گوید .ادعای او باعث شد بسیاری اظهار عدم رضایت کنند. به اعتقاد ما این اندیشه واقعاً زیبا را نمی توان بهتر از نامیدن معماری چونان موسیقی ”خاموش “ بیان کرد» .

همانگونه که ما در موسیقی، اجرای نت روان، سیال و متصل ( = لگاتو) و یا اجرای مقطع و ناپیوسته    نت ها (= استاکاتو) داریم، در بافت موسیقی نیز معماران در صورت ساختمان و نصب بازشوها (=نت ها) با فواصل گوناگون، گاهی همچون هنر گوتیک در جستجوی کاهش آرتیکولاسیون بواسطة تداوم بوده اند و گاهی نیز همچون اکسپرسیونیسم آلمان در آغاز قرن بیستم در جست و جوی پیوستگی و تداوم کامل ( = لگاتو) 

معماری مدرن
معماری مدرن یا معماری نوگرا (به انگلیسی: Modern architecture) نام جنبشی در معماری است.
در معماری مدرن، کارکرد (functionalism) با ایده‌هایی ترکیب می‌شود که مفاهیم و فرم‌های تاریخی از آن حذف شده‌اند.
از شیوه‌های این نوع معماری می توان سبک بین‌المللی، آرت دکو، معماری آلی، و سبک چمنزار را نام برد...
 

معماری ارگانیک

بینش معماری ارگانیک ریشه در فلسفه رمانتیک دارد.رمانتیسم یک جنبش فلسفی هنری و ادبی در اواخر قرن ۱۸ و ۱۹ میلادی در شمال غربی اروپا بودکه به سایر نقاط اروپا و آمریکا سرایت کرد. این جنبش واکنشی در مقابل خرد گرایی عقل مدرن بود. رمانتیک ها همانند پیروان تفکر کلاسیک به ذهن انسان اعتقاد داشتند. ولی رمانتیک ها به آن بخش از ذهن توجه داشتند که بیشتر در باره احساس وعواطف بود.درصورتی که برای فلاسفه کلاسیک عقل و منطق اهمیت داشت...
 

همیشه در طول تاریخ معماری همگام با آرا و عقاید انسانها اعم از سیاسی، جنسی، اجتماعی بوده است و در رهگذر زمان بناهایی که به جامانده اند یادی هستند از غبار اندیشه هایی دور که بی شک دالانی است برای رسیدن به فرهنگ و هنر دیرینگان. در یک ابنیه تاریخی به جز خودنما و ساخت آن ،نقاشی ها و پیکره هایی که در آن قرار داشتند آن نما را کامل می کردند. به عنوان مثال در مسجد همه نشانه های هنری و تصویری در بنا مستحیل است و یک آرای مذهبی و جنسی، زن و مرد را در هنگام عبادت از هم جدا می کند. بنا بر این محراب درون خودنما و نقوش روی دیوار همه و همگی درون این مجموعه است... 

• بحران هویت در معماری و شهرسازی


بسیـار سـاده گرایانه است که تصـور کنیـم بحـران هویـت در معمـاری، به واسطـه ظهـور معمـاری مـدرن در قـرن بیستـم و ابـداع فرمهـای نو است، اشکـال کـار در آنهائـی نیسـت که ابـداع کــردند و فـرم های نو آفریـدند، اشکـال کار درآنهائی است که دیگر به دنبـال بدیعـه پردازی نرفتنـد و به کار تقلیدهای بسیارسطحی از معماری مدرن پرداختند و این تقلید و تکرار انبوه به جائی رسید که مدرنیسم بین المللی را به...
 

معماری گذشته پیش از دوران مدرن در ایران و جهان:



در این دوره به واسطه آشنایی و زبان مشترکی که در گذشته وجود داشت، معمار می‌دانست چه میکند و کارفرما میدانسـت چه میـخواهد؛ به عنوان مثـال در جهــان پیش از دوران مدرن الگوی کلیـسـاها

معمـولاً از جانـب یک منبع طراحی و ارائه می‌شد...

 

پيش درآمدي بر هزاره سوم از زبان دکتر داراب دیبا استاد دانشکده هنرهای زیبا دانشگاه تهران






دکتر داراب دیبا


معمار، طراح و نقاش


دکترای هنر ، معماری و شهرسازی


عضو هیات علمی دانشگاه تهران دانشکده هنرهای زیبا از سال 1348


کارشناس وزارت فرهنگ و آموزش عالی و وزارت مسکن و شهرسازی


برگزارکننده نمایشگاههای انفرادی و جمعی در ایران و خارج از کشور ، در زمینه نقاشی ، عکاسی و معماری


عضو موسس دفتر طراحی و مطالعات معماری